Inspiratie voor een borduurontwerp.
Voor een ieder die met textiel werkt en eigen ontwerpen maakt zal het herkenbaar zijn. Inspiratie voor ontwerpen en patronen kan zich soms onverwachts voordoen. Een bloem of blad uit de natuur, een plaatje uit een tijdschrift, een tekening op oud servies, sierlijke vormen van ijzerwerk buiten, sfeerbeelden van een tentoonstelling etc. Als ik onverwachts word geraakt door een sfeerbeeld waarbij ik gelijk een idee krijg om dat uit te werken in een borduurontwerp, maak ik vaak snel een kleine schets van het idee. Of ik bewaar het plaatje uit het tijdschrift, om het op een later moment weer op te kunnen pakken als ik aan de slag ga met nieuwe ontwerpen.
Ontwerpen in opdracht
Het komt ook voor dat een ontwerp aan verschillende eisen moet voldoen waardoor het moeilijk kan zijn om in een ontwerp de sfeer uit te drukken die je wilt bereiken. Dit is bijvoorbeeld het geval als het borduurwerk moet vallen binnen een thema (bij een opdracht), of uitgewerkt moet worden voor een attribuut of couturestuk. Onlangs heb ik een ontwerp voor een kraag van een blouse gemaakt en het patroon van de kraag is dan leidend voor het ontwerp wat er op moet komen.
Bij ontwerpen die aan bepaalde eisen moeten voldoen (bepaalde maten, kleuren, of een herhaalpatroon), is het belangrijk om eerst wat proefjes uit te werken. Die proefjes worden ook wel samples genoemd. Het zijn eigenlijk kleine experimenten van verschillende materiaalcombinaties of kleurcombinaties waarin getest wordt wat het beste resultaat geeft bij de invulling van het ontwerp. De kleine samples helpen ook bij een borduuropdracht om de klant wat meer idee te geven hoe het ontwerp er uit komt te zien. De klant wordt betrokken bij de materiaal- en kleurkeuzes en verschillende borduurtechnieken worden uitgeprobeerd. Samen bepaal je welke combinaties het beste passen, dit helpt om het ontwerp verder te verfijnen.
Hoe verloopt een ontwerpproces?
Er zijn verschillende manieren om een ontwerp uit te werken. Dit kan bijvoorbeeld heel organisch gebeuren; al werkend wordt een patroon gevuld met materialen en technieken. Bij ieder nieuwe stukje maak je dan de keuze welk materiaal toegevoegd gaat worden. In dit geval is niet of nauwelijks vooraf bepaald hoe het patroon er uit moet komen te zien en er worden weinig proefjes gemaakt. Het is een leuke manier van ontwerpen waarbij het eindresultaat al werkend ontstaat en heel verrassend kan uitpakken.
Als ik op die manier een ontwerp uitwerk, is er al een sfeerbeeld in mijn hoofd. Na het verzamelen van de materialen in de kleuren die ik wil gaan gebruiken, kies ik steeds al werkend wat uit die selectie om toe te voegen. Het kan ook zijn dat tijdens het borduren wordt besloten om bepaalde materialen niet meer te gebruiken of om nieuwe toe te voegen.
Als een ontwerp aan allerlei voorwaarden moet voldoen zal het proces wat anders verlopen. In dat geval wordt er eerst een tekening of schets gemaakt. Vaak is al bekend waar het borduurwerk uiteindelijk voor gemaakt moet worden, bijvoorbeeld op een blouse, top, kraag, tas, accessoire, applicatie, hoed, etc. De ontwerptekening geeft al een bepaalde sfeer weer, maar daarbinnen zijn er natuurlijk eindeloos veel mogelijkheden hoe het ontwerp ingevuld gaat worden. Welke materialen worden er gekozen, welke kleuren, welke borduurtechnieken? Maar ook, moet het een transparant resultaat worden of moet het patroon de stof volledig bedekken met alle materialen?
Kleine borduurproefjes (samples)
Om tot uiteindelijke keuzes te komen, zijn enkele borduursamples nodig. Op basis van die experimenten met verschillende materialen kan je precies bepalen wat het mooiste resultaat geeft. En wat ook niet onbelangrijk is, de borduurproefjes geven je inzicht in hoeveel ruimte de verschillende materialen innemen in de opvulling van je ontwerp. Dat kan nauw luisteren, zeker als het patroon moet voldoen aan bepaalde maten.
Ook geven de samples inzicht of de juiste techniek is gekozen. Zijn er enkele aanpassingen gewenst die zorgen voor nog meer effect? Bijvoorbeeld door nog een extra kleurtje toe te voegen of nog een extra dimensie aan te brengen met een andere garendikte of een ander soort kraal of paillet.
Als het ontwerp meer transparant is, kijk je bij de samples gelijk naar de voering die later gebruikt gaat worden onder het borduurwerk. De kleur van de ondergrond (stof) of de voering kan heel bepalend zijn voor het eindresultaat en soms kan dit zelfs een materiaalkleur in het borduurwerk negatief beïnvloeden. Dat zijn effecten die je graag van tevoren ziet zodat je daar je keuzes op aan kan passen.
Als de borduurproefjes zijn gemaakt en de definitieve keuze is bepaald, kan het ontwerp eventueel nog worden uitgewerkt in een borduurplan. Hierin wordt o.a. genoteerd welke materialen er worden gebruikt, welke stekenvolgorde etc.
Ontwerp overbrengen op de stof
Voordat het ontwerp definitief wordt overgebracht op de stof, kan het zijn dat ook daar eerst proefjes voor uitgevoerd moeten worden. Er zijn verschillende manieren waarop een patroon overgenomen kan worden op de ondergrond waarop geborduurd wordt. Dat kan bijvoorbeeld met behulp van een lichtbak en krijt, of met wateroplosbare vlieseline, ‘Stik en trek’, of door gaatjes te maken in een transfervel en deze gaatjes te vullen met krijtpoeder. Ieder materiaal vraagt om een andere benadering. Zeker als de ondergrond wat “spannender” is, dus rekbaar, fragiel, of niet beschadigd mag raken door spelden, is het even zoeken naar de manier die gebruikt kan worden.
Als het ontwerp dan uiteindelijk is overgebracht op de ondergrond kan het borduren beginnen!
Wil je hier meer over weten?
Lijkt het je leuk om een dergelijk ontwerpproces ook eens zelf te doorlopen voor een eigen borduurproject? Ik kan samen met jou een ontwerp uitwerken en het borduurwerk voor je uitvoeren. Maar als je zelf wat borduurervaring hebt is het natuurlijk nog leuker om je eigen borduurontwerp te maken. In de 4-daagse cursus Maak een uniek borduurontwerp , doorloop je zelf het ontwerpproces in het atelier van Marjolein en aan het eind van de cursus heb je je eigen ontwerp zover uitgewerkt dat je thuis kan starten met borduren. Informeer gerust naar de mogelijkheden of dit iets voor je is.
Marjolein van der Heide – Broderie d’Art designer
Als Broderie d’Art-designer vind ik het geweldig om met de mooiste materialen in detail te werken waarbij verschillende kleuren, materiaalstructuren en borduurtechnieken steeds weer nieuwe effecten geven. De inspiratie is eindeloos! De mogelijkheden zijn eindeloos!
Ik werk in opdracht aan verschillende borduurprojecten en elk ontwerp voer ik altijd helemaal met de hand uit. Met lesgeven probeer ik mijn passie, kennis en fascinatie voor dit mooie borduurwerk aan anderen door te geven.
Ook een workshop volgen? Bekijk het aanbod van alle workshops.